Gdy usunięcie zęba jest koniecznością, stajemy przed pytaniem – jak wypełnić powstałą lukę. Czy założyć implant, zastosować most (protezę stałą), czy protezę ruchomą? Różnią się one cenami, a także procesem „adaptacji” sztucznego zęba w środowisku jamy ustnej. Protezy ruchome są najtańsze, ale będziemy się do nich znacznie dłużej przyzwyczajać. Sprawdźmy, kiedy można założyć protezę zębową po wyrwaniu zęba i jak długo trwa przywyknięcie do nowego stanu rzeczy.
Kiedy można założyć protezę po usunięciu zęba i jak ją wybrać?
Utrata zęba to poważny problem, nie tylko estetyczny, ale przede wszystkim zdrowotny. Do czego może doprowadzić:
- Przesuwanie się zębów
Nawet jeden ubytek może mieć duży wpływ na cały zgryz, gdyż po jego wyrwaniu reszta naszych zębów będzie się przesuwać w stronę wolnej przestrzeni. Spowoduje to przekrzywienia i pochylenia, a nawet tak zwany efekt Godona, czyli sytuację, w której górny ząb wysuwa się ku dołowi, by zapełnić lukę po utracie dolnego.
- Choroby i próchnica zębów
Warto zaznaczyć, że nieprawidłowo ustawione i krzywe zęby są bardziej narażone na choroby, w tym próchnicę. Szybciej się ścierają i ulegają większym przeciążeniom, mogą więc prędzej wypaść i łatwiej się wyszczerbiać. Wyrwanie jednego zęba i pozostawienie powstałej luki samej sobie, będzie więc powoli prowadzić do utraty pozostałych zębów.
- Zmiany w śluzówkach
Szybkie wypełnienie ubytku jest wskazane także z powodu zmian, jakie zachodzą w śluzówkach. Dziąsła mogą ulegać obkurczeniu i deformacji. Zanikać będzie też fragment kości, na której ząb był osadzony, więc po długim okresie zwlekania, wstawienie implantu może stać się niemożliwe.
Jeśli nie ma powikłań po wyrwaniu zęba, lekarz dentysta może wstawić protezę zębową praktycznie od razu. Mamy do wyboru trzy rodzaje sztucznych zębów:
- Implanty
Implant to sztuczny korzeń wykonany z tytanowej śrubki wwierconej w kość, na którym odbudowywany zostaje cały ząb. Można go wszczepić najpóźniej po 4 miesiącach od ekstrakcji starego zęba. Taki zabieg będzie nas kosztował około 4-7 tysięcy złotych (na jeden ząb). Jego niewątpliwym plusem jest jednak trwałość i to, że w jamie ustnej będzie się zachowywał dokładnie tak, jak prawdziwy ząb.
- Mosty
Most to proteza stała, którą możemy uzupełnić brak jednego lub kilku znajdujących się obok siebie zębów. Tworzy się ją z koron mocowanych na wciąż istniejących zębach (o ile są w dobrym stanie). Niestety proteza zębowa tego typu nie będzie wyglądać dokładnie tak samo, jak naturalne zęby. Będzie się także inaczej zachowywać i może wywoływać u nas dyskomfort. Jest jednak znacznie tańsza od implantu. Za jeden sztuczny ząb zapłacimy od 600 do 1200 zł (w zależności od materiału, z jakiego zostanie wykonany).
- Protezy zębowe ruchome
Najmniej kosztownym i najbardziej popularnym rozwiązaniem jest jednak proteza ruchoma. Jeśli się na nią zdecydujemy, zapłacimy około 500-1000 zł za protezę zębową częściową i 700-1200 zł za całkowitą. Możemy otrzymać także refundację z NFZ (raz na 5 lat i pod pewnymi warunkami).
Proteza ruchoma jest wyjmowana. Warto wiedzieć, że to oznacza, że będziemy musieli ją codziennie czyścić. Będzie też wymagała stosowania specjalnych produktów pielęgnacyjnych (mycia odpowiednimi pastami, oczyszczania za pomocą tabletek czyszczących, kremów mocujących). Jeśli będziemy o nią odpowiednio dbać, posłuży nam nawet 5 lat. Nie zaleca się noszenia protez zębowych tego typu dłużej, gdyż środowisko jamy ustnej jest bardzo plastyczne i ciągle się zmienia. Po tak długim okresie będzie wymagało zmiany i nowego dopasowania protezy.
Zarówno most, jak i protezę ruchomą możemy założyć praktycznie od razu po wyrwaniu chorego zęba. Jeśli ekstrakcja była duża i odczuwamy dyskomfort, warto się jednak wstrzymać chociaż 3 dni. Jeśli zabieg był rozległy i bierzemy antybiotyki, organizm może potrzebować chwili na to, by poradzić sobie z zaistniałą sytuacją.
Decydując się na założenie protezy zębowej (niezależnie jakiego typu) powinniśmy wybrać się na zabieg dentystyczny przed weekendem (lub innym dniem wolnym), tak by dać sobie kilka dni na przyzwyczajenie się do niej przed pójściem do pracy.
Jak długo przyzwyczaja się do protezy zębowej?
Jama ustna to bardzo delikatne środowisko. Na początku możemy odczuwać silny dyskomfort, a nawet podrażnienie okolic sztucznego zęba. Szczególnie dotyczy to protezy ruchomej, która niewłaściwie zamocowana może się przesuwać i tworzyć bolesne ranki na powierzchni dziąseł. Mogą też wpadać pod nią drobinki jedzenia. Dlatego tak ważne jest, byśmy mocowali protezę zębową za pomocą odpowiedniego kremu mocującego. W ten sposób szybciej się do niej przyzwyczaimy i nie narazimy się na powstanie owrzodzeń na śluzówkach.
Okres przyzwyczajania się do nowej protezy zębowej może być bardzo różny, w zależności od osoby i tego, jak duży był ubytek (ile zębów zastąpiliśmy). Początkowo możemy mieć nawet problemy z wymową. Dotyczy to szczególnie protez całościowych, ale zdarza się też, gdy wypełnimy tylko pojedynczy ubytek.
W okresie adaptacyjnym nowej protezy możemy też zaobserwować:
- silniejsze ślinienie się,
- utrudnienia w czasie żucia pokarmów,
- uczucie dławienia się (reakcja psychologiczna).
Wszystkie te objawy są w pełni naturalne i mijają z czasem. Ciało musi się przyzwyczaić do nowej sytuacji.
Nowa proteza zębowa – sposoby na szybsze przywyknięcie do protezy
By szybciej przyzwyczaić się do protezy zębowej, warto po jej założeniu spożywać przez jakiś czas pokarmy o miękkiej konsystencji. Nie powinniśmy unikać żucia w miejscu, gdzie znajduje się uzupełnienie zgryzu. Musimy się nauczyć, jak funkcjonować w nowej sytuacji.
W przypadku protezy całościowej należy zwracać szczególną uwagę na to, czy żuje się pokarmy obydwoma stronami jamy ustnej. Chodzi o to, by równomiernie ją obciążać. Wówczas dziąsła pod protezą zębową będą mniej narażone na uszkodzenia.
W razie problemów z niewyraźną mową zaleca się ćwiczenie, czytanie na głos i przykładanie uwagi do wymawiania głosek – szczególnie „s” i „f”, które zazwyczaj sprawiają najwięcej problemów.
Może się zdarzyć, że nosząc protezę zębową, będziemy odczuwać uczucie dławienia się. To częste u nowych użytkowników (szczególnie przy protezach całościowych i obejmujących znaczną część zgryzu). W podobnej sytuacji nie powinniśmy się zniechęcać. Uczucie jest nieprzyjemne, ale wkrótce minie. By ułatwić sobie adaptację, możemy zastosować:
- techniki relaksacyjne (rozluźnianie mięśni żuchwy);
- ćwiczenia oddechowe (odwracające uwagę od odruchu);
- słuchanie muzyki podczas wkładania i wyjmowania protezy (by skupić na czymś innym myśli).
Nosząc protezę zębową, musimy nauczyć się też odpowiedniej higieny. Ruchomą trzeba codziennie wyjmować i czyścić. Nie wolno w niej spać lub pozostawiać jej bez opakowania. Pamiętajmy, że na protezie ruchomej osadzają się bakterie, które mogą doprowadzić do infekcji jamy ustnej, a to nie tylko wydłuży proces adaptacji, ale również sprowadzi na nas trudności z mową, jedzeniem i normalnym funkcjonowaniem. Owrzodzenia i zakażenia mogą być bowiem bardzo bolesne.
Komfort użytkowania protezy zębowej mogą znacznie podnieść również odpowiednie kremy mocujące lub specjalne podściółki. Dzięki nim proteza jest lepiej dopasowana i dobrze przylega. Nie przedostają się pod nią żadne drobinki jedzenia oraz nie namnażają bakterie, prowadzące do chorób zębów i dziąseł. Kiedy proteza się nie przesuwa, mniejsze jest również ryzyko podrażnienia, które może prowadzić do powstania aft i owrzodzeń.
Chociaż do protezy zębowej trzeba się przyzwyczaić, nie utrudnia ona codziennego funkcjonowania. Nie jest też powodem do wstydu, ale sposobem na komfort oraz zadbany uśmiech w każdej sytuacji i wieku. Właściwie pielęgnowana i dopasowana proteza zębowa może wręcz wzmocnić pewność siebie.
