Jama ustna to ekosystem złożony z wielu wzajemnie na siebie oddziałujących elementów, zróżnicowany pod względem panujących warunków biotycznych i abiotycznych.
Powszechnie obserwuje się, że pacjenci najczęściej zgłaszają się do gabinetu stomatologicznego z problemem chorób jamy ustnej. Budowanie świadomości na temat zdrowia jamy ustnej umacnia zaufanie pacjenta i stanowi wartość dodaną do wdrożonego planu leczenia. Warto zwrócić pacjentowi uwagę, że czynniki takie jak odżywianie organizmu, higiena jamy ustnej, a także użytkowanie aparatu ortodontycznego lub protez ruchomych może wywoływać zmiany w jej obrębie. Odmienna struktura i barwa błony śluzowej jamy ustnej również powinny zwracać uwagę pacjenta i być powodem niezwłocznego kontaktu z lekarzem dentystą.
Wyczulenie lekarza dentysty na wszelkie zmiany patologiczne stanu błony śluzowej, pomijając urazy mechaniczne (przygryzienia, otarcia płytą protezy, otarcia zamków ortodontycznych, zabiegi stomatologiczne) może pomóc w zidentyfikowaniu dolegliwości już w początkowej fazie choroby.
Diagnostyka i rozpoznanie schorzeń jamy ustnej
Najczęściej występującymi uszkodzeniami błony śluzowej jamy ustnej o charakterze nieinfekcyjnym są afty. To bolesne owrzodzenia i nadżerki, pokryte żółto-białym nalotem z charakterystyczną jasnoczerwoną obwódką zapalną. Mogą być pojedyncze i mnogie, zazwyczaj pojawiają się na nierogowaciejącej błonie śluzowej warg i policzków, dolnej powierzchni języka i podniebieniu miękkim. Wyróżnia się postaci kliniczne aft przewlekłych nawracających (RAS), takie jak małe afty Mikulicza (stanowią 80% wszystkich przypadków), duże afty Suttona, którym towarzyszą również objawy ogólne, w tym osłabienie i gorączka oraz afty opryszczkowe. Afty są szczególnie uporczywe dla pacjentów ze względu na towarzyszące im dolegliwości bólowe, zwłaszcza u osób ze skłonnością do nawrotów choroby.
Choroby przyzębia, czyli dziąsła, kości i ozębnej, zaliczane są do chorób społecznych i dotyczą ok. 70% populacji. Wśród nich wymienia się m.in. zapalenie dziąseł i zapalenie przyzębia, czyli parodontozę. Do czynników sprzyjających rozwojowi chorób przyzębia należy przede wszystkim brak higieny jamy ustnej, która w 90% przypadków jest przyczyną rozwoju choroby, a także przyjmowane leki, palenie tytoniu oraz choroby ogólne np. cukrzyca. Pacjenci z objawami parodontozy najczęściej skarżą się na krwawienie podczas mycia zębów oraz nadwrażliwość na zbyt zimne i gorące pokarmy. W zaawansowanym stadium choroby można zaobserwować obrzęk i rozrost dziąseł, któremu towarzyszy ból i swędzenie.
Leczenie schorzeń jamy ustnej
Oprócz leczenia miejscowego, jednym z rozwiązań jest zastosowanie farmakoterapii miejscowej w postaci preparatów przeciwzapalnych, powlekających i łagodzących doznania bólowe pacjenta, co w znaczny sposób poprawia jego komfort funkcjonowania. Forma preparatu powinna być dopasowana do rodzaju i umiejscowienia zmian oraz wieku pacjenta. Wśród form preparatów wymienia się spraye, płyny i płukanki do jamy ustnej, pasty, tabletki i żele. W zależności od schorzenia, tak jak w przypadku aft, oprócz wprowadzonego leczenia, warto zalecić pacjentowi zweryfikowanie diety oraz wykluczenie produktów ostrych i twardych, drażniących błonę śluzową.
Żel jako praktyczna forma leczenia stanów zapalnych jamy ustnej
Najbardziej praktyczną formą do miejscowego stosowania jest żel. Dzięki silnym właściwościom adhezyjnym utrzymuje się na powierzchni błony śluzowej, co umożliwia swobodne wniknięcie składników aktywnych do tkanek. Dobrze sprawdza się w leczeniu pojedynczych zmian o utrudnionym dostępie, a przyjazna forma aplikacji ułatwia pacjentowi samodzielne stosowanie. Wśród składników aktywnych zawartych w żelach stomatologicznych można wymienić te o działaniu bakteriobójczym, bakteriostatycznym i przeciwwirusowym, takie jak chlorheksydyna, salicylan choliny i chlorek benzalkoniowy. Składnikiem, który swoją skutecznością wyróżnia się na tle pozostałych jest glyceroloxidtriester (utlenione trójglicerydy), obecny w Protefix DENTAL PROTECT żel kojąco-regenerujący do dziąseł. Zapewnia on barierę ochronną, chroni przed urazami oraz ułatwia i przyspiesza gojenie dziąseł. Stosowanie Protefix DENTAL PROTECT żel kojąco-regenerujący do dziąseł pozwala na zmniejszenie bolesności podrażnionych miejsc w trosce o komfort funkcjonowania pacjenta. Dodatkowo, żel jest wzbogacony o składniki naturalne, takie jak olejek goździkowy i olejek miętowy. Protefix DENTAL PROTECT żel kojąco-regenerujący do dziąseł jest przeznaczony dla pacjentów z owrzodzeniami, aftami czy krwawieniem dziąseł i może być szczególnie polecany pacjentom użytkującym protezy zębowe i aparaty ortodontyczne.
Bibliografia:
- Składniki mikrobiomu jamy ustnej jako czynniki ryzyka zakażeń lokalnych i uogólnionych u pacjentów bez oraz z wadami wrodzonymi narządu żucia, K. Perkowski i współpracownicy, Zakład ortodoncji WUM; Post. Mikrobiol.,2016, 55, 1, 57–67.
- Uzyskiwanie wczesnych postaci próchnicy szkliwa zębów ludzkich metodami in vitro, Gębska A. Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych, Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej Katedry Mikrobiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
- Analiza częstości występowania chorób błony śluzowej jamy ustnej u pacjentów leczonych w poradni chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej uniwersyteckiego centrum stomatologicznego, Marciszyn L. Praca na stopień doktora nauk medycznych, Gdański Uniwersytet Medyczny, Katedra i Zakład Periodontologii Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej. 2015.
- Zapalenie przyzębia, Tomaszewska I. Zakład Dydaktyki Medycznej – Wydział Lekarski, Kraków.
- Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Antoniv R. i współpracownicy, Katedra i Zakład Periodontologii i Klinicznej Patologii Jamy Ustnej.
- Choroby przyzębia, M. Jóżwik Z. Kopański, Wydział Nauk o Zdrowiu CM UJ, Journal of Clinical Healthcare 1 (2014).
- Opis produktu Protefix DENTAL PROTECT żel kojąco-regenerujący do dziąseł dołączony do opakowania.
